‘Bèr’, het type-exemplaar van Prognathodon saturator – deel 1

John W.M. Jagt, john.jagt@maastricht.nl

Op een zaterdagochtend in augustus 1998 – weerman Erwin Kroll had de avond tevoren op het 8-uur journaal verteld dat het rond de 30 graden zou gaan worden – ging een bont gezelschap fossielenverzamelaars de toen nog actieve ENCI-groeve (Sint-Pietersberg) in.

Binnen een half uur was het prijs! Rudi Dortangs ontdekte een uit de kalksteenwand stekende wervel van een mosasauriër en deed nu verwoede pogingen erbij te komen ... Ik heb hem toen maar alleen gelaten en ben elders in de groeve – waar het inmiddels snikheet was geworden – gaan rondneuzen. Bij terugkomst had Rudi al een aantal wervels in anatomisch verband vrij gelegd! Dat smaakte naar meer, maar helaas was de excursie voorbij en moesten we later hiermee verder.

Dat ‘later’ was de maandag erop toen we bij de pr-afdeling van ENCI zaten en uit de doeken deden wat we hadden gevonden, en hoe wij dachten verder te gaan. Alle medewerking werd toegezegd, en we waren los! De eerste melding van de nieuwe vondst in een internationaal kader, met foto’s, volgde in het Roemeense Deva (Jagt et al., 1998, 2002).

 

Het hele verhaal van de ontdekking tot en met het ingipsen en het in-één-blok transporteren van de schedel naar het museum is te vinden in een aantal artikelen in het Natuurhistorisch Maandblad. Deze worden hier, met toestemming van de uitgever (Natuurhistorisch Genootschap in Limburg, Roermond), ter beschikking gesteld als pdf’s (Dortangs et al., 1999b; Schulp et al., 2000c, 2001b). Omdat de bergingsklus nogal wat voeten in de aarde had, en we zelf met een nieuwe techniek op de proppen moesten komen, is de hele actie ook op een reeks internationale congressen voorgesteld (Dortangs et al., 1999a; Schulp et al., 2000a, b, 2001a).

Deel 1 1999
Berging en transport 2000
Deel 4 2001
Deel 5 2001
Deel 6 2002

 

In eerste instantie werd er bij deze vondst, die ‘Bèr’ werd gedoopt, vanuit gegaan dat het ging om de soort Mosasaurus hoffmanni (Mulder et al., 1998; Jagt et al., 1999; Dortangs et al., 2001; Jagt & Dortangs, 2001; Schulp & Jagt, 2001). Gaande preparatie, en zeker na het vrij leggen van het vierkantsbeen, of quadratum, werd duidelijk dat we hier te maken hadden met een nog onbeschreven soort. De formele naam, Prognathodon saturator, kreeg ‘Bèr’ in 2002 (Schulp & de Graaf, 2001; Dortangs et al., 2002; de Graaf et al., 2002; Schulp & Jagt, 2002).